Ο «Οδυσσέας» αφηγείται ένα 24ωρο της ζωής του κεντρικού ήρωα Λεοπόλδου Μπλουμ. Εκτυλίσσεται στο Δουβλίνο, τη γενέθλια πόλη του συγγραφέα, στις 16 Ιουνίου του 1904, ημερομηνία που έκτοτε έμεινε στην ιστορία ως Bloomsday Πρόκειται για την ημέρα που ο Τζόυς γνώρισε τη μετέπειτα σύζυγό του, Νόρα Μπάρνακλ. Ο Οδυσσέας, είναι ένα έργο μπροστά από την εποχή του, αλλά και από κάθε άλλη εποχή. Έφερε επανάσταση στην τεχνική της αφήγησης. Ο Τζόυς δεν δίστασε να πειραματιστεί, ανά κεφάλαιο, με όλες σχεδόν τις γνωστές αφηγηματικές φόρμες και τα είδη της λογοτεχνίας (πρόζα, ποίηση, θέατρο, φάρσα, ρομάντζο κ.λπ.). Σήμερα, χαιρετίζεται από την κριτική ως το έργο που καθόρισε την περίοδο του μοντερνισμού και ως το απόλυτο λογοτεχνικό αριστούργημα του 20ού αιώνα∙ως ένα «υπερκείμενο που ακυρώνει κάθε άλλο μυθιστόρημα. Η δομή του βιβλίου παραπέμπει στην «Οδύσσεια» του Ομήρου, εξ ου και ο χωρισμός του σε 18 κεφάλαια που φέρουν τίτλους όπως «Τηλεμάχεια» «Κίρκη», «Τα βόδια του ήλιου», «Ναυσικά», «Πηνελόπη» κ.ο.κ. Η δράση είναι ελάχιστη, όμως οι τεχνικές του εσωτερικού μονόλογου και της συνειδησιακής ροής (stream of consciousness), που επινοεί ο συγγραφέας για να ξεδιπλώσει την αφήγησή του, τού παρέχουν την δυνατότητα να σχολιάσει με ακρίβεια και με λεπτομέρειες όλο το πλέγμα των σχέσεων των προσώπων που λαμβάνουν μέρος σ' αυτό το σε μικρογραφία έπος. Ο μεσήλικας κύριος Μπλουμ, καθώς και ο νεαρός Στήβεν Ντένταλους (που παίζει τον ρόλο του ομηρικού Τηλέμαχου), ανασυνθέτουν και επανεξετάζουν μέσα από τους συλλογισμούς τους όλα τα προβλήματα που θίγει και ο αρχαίος ποιητής. Το ενδιαφέρον του σύγχρονου αναγνώστη εστιάζεται, τόσο στις ομοιότητες του μύθου, όσο και στις διαφορές και στις ανατροπές του, οι οποίες τον βοηθούν στην εξαγωγή συμπερασμάτων, πρώτα για μια σύγκριση του κόσμου μας με τον κλασικό κόσμο και ύστερα για την ανίχνευση της ηθικής και της πνευματικής πορείας του σύγχρονου κόσμου στον οποίο ζούμε.
Λίγα λόγια για το συγγραφέα
Ο James Augustine Aloysious Joyce (1882-1941) γεννήθηκε στο Δουβλίνο όπου έζησε ως τα φοιτητικά του χρόνια. Μετά από ένα πρώτο ταξίδι στο Παρίσι το 1902, εγκατέλειψε οριστικά την Ιρλανδία για να εγκατασταθεί στη Ζυρίχη, στην Τεργέστη και τελικά στο Παρίσι. Με δυσκολία και χάρη στην υποστήριξη του Έζρα Πάουντ κατόρθωσε να εκδώσει τα πρώτα του έργα, την ποιητική συλλογή «Chamber Music» το 1907 και τους «Δουβλινέζους’ το 1914. Ακολούθησαν το «Πορτραίτο του καλλιτέχνη» το 1916 και το θεατρικό «Exiles’. Η έκδοση του «Οδυσσέα» το 1922 τον καθιέρωσε ως τον συγγραφέα που έφερε επαναστατικές αλλαγές στη μορφή και τη δομή του μυθιστορήματος. Πλεγμένο γύρω από μια πολλαπλότητα συμβολισμών, το έργο του, με αποκορύφωμα το τελευταίο του μυθιστόρημα, «Finnegan΄s Wake» (1939), έχει ως κεντρικό ήρωα την ίδια τη γλώσσα, εξωθώντας το γλωσσικό πείραμα ως τα ακραία όρια της επικοινωνίας και τοποθετώντας τον Τζόυς στην πρωτοπορία των αναζητήσεων της μοντέρνας λογοτεχνίας.
Σκηνοθεσία: Bruce Robinson, Σενάριο: Bruce Robinson βασισμένο στη νουβέλα του Hunter Thompson, Μουσική: Christopher Young, Φωτογραφία: Dariusz Wolski, Πρωταγωνιστούν: Johnny Depp, Aaron Eckhart, Amber Heard, Michael Rispoli, Richard Jenkins, Giovanni Ribisi, Διάρκεια: 120', Διανομή: Village Films
Είμαστε στο Σωτήριο Έτος 1960. Ο άρτι αφιχθείς στο Σαν Χουάν του Πόρτο Ρίκο, δημοσιογράφος και συγγραφέας Πωλ Κεμπ, πιάνει δουλειά σε μια τοπική αγγλόφωνη εφημερίδα. Έχει όμως μια ιδιαιτερότητα. Πίνει κυριολεκτικά ό,τι βρεθεί μπροστά του. Στην αρχή αναλαμβάνει το ωροσκόπιο της εφημερίδας, θέση όχι ιδιαίτερα συναρπαστική αλλά ο εκδότης του του υπόσχεται ότι σύντομα θα αναλάβει άλλο τομέα. Συγκατοικεί σε ένα άθλιο διαμέρισμα με άλλους δύο συνάδελφους, τοσο στην εφημερίδα, όσο και στην οινοποσία. Στον δρόμο του μπαίνει ένας αδίστακτος επιχειρηματίας που σε συνεργασία με μια ομάδα γερακιών από τις ΗΠΑ (μην ξεχνάτε, είμαστε στο 1960) ετοιμάζονται να εκμεταλλευτούν ένα φυσικό παράδεισο προς ίδιον, φυσικά, όφελος. Κάπου εκεί υπάρχει και η γοητευτική σύντροφος του επιχειρηματία την οποία ερωτεύεται. Του ζητάνε να τους βοηθήσει ως δημοσιογράφος. Η συνέχεια επί της οθόνης...
Διασκεδαστική ταινία με φόντο ένα τροπικό νησί, μόδα από τις αρχές των 60ς και εκπληκτικά αυτοκίνητα αποτελούν την πεμπτουσία της νέας ταινίας του Ρόμπινσον. Οι πρωταγωνιστές απολαυστικοί, αν και την παράσταση κλέβει ο μονίμως μεθυσμένος οπαδός του Χίτλερ, Μόμπεργκ, τρίτο μέλος της παρέας των οινόφιλων (για να το θέσουμε ευγενικά). Ταινία που βλέπεται ευχάριστα, χωρίς να έχει υπερβολικές αξιώσεις. Αγαπημένα τραγούδια ντύνουν μουσικά τα πλάνα καθώς το βλέμμα χάνεται στις τροπικές ομορφιές του Πόρτο Ρίκο αλλά και τις φτωχογειτονιές. Στα πλην της ταινίας το σενάριο που κινείται ταυτόχρονα προς πολλές κατευθύνσεις χωρίς να καταλήγει κάπου και στο τέλος χωρίς να καταλαβαίνουμε τις προθέσεις του σκηνοθέτη. Η ανομοιογένεια που χαρακτηρίζει την ταινία δεν της επιτρέπει να απογειωθεί και την κρατά προσκολλημένη στο έδαφος.
Σκηνοθεσία: Joachim Trier, Σενάριο:Joachim Trier βασισμένο στη νουβέλα του Pierre Drieu de la Rochelle, Μουσική: Torgny Amdam, Ola Flottum, Φωτογραφία:, Πρωταγωνιστούν: Anders Danielsen Lie, Hans Olav Brenner, Ingrid Olava, Διάρκεια: 95', Διανομή: AMA Films
Η ταινία ξεκινάει από τις αναμνήσεις και φτάνει στο παρόν. Αρχίζει από τις αναμνήσεις και φτάνει στη σήμερα, στο σημερινό Όσλο και συγκεκριμένα την 31η Αυγούστου. Μια μέρα λοιπόν από τη ζωή του Άντερς, ενός 34χρονου πρώην χρήστη ναρκωτικών ουσιών ο οποίος μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας δοκιμάζει την τύχη του να επανενταχθεί στην κοινωνία. Το αποτέλεσμα όμως είναι απογοητευτικό. Σύντομα αρχίζει πάλι τη χρήση, κλέβοντας μάλιστα λεφτά για τη δόση του. Το μέλλον διαγράφεται σκοτεινό...
Ο Τρίερ με το ΄"Οσλο" δημιουργεί μια ταινία που αν και μινιμαλιστική αισθητικά με πολύ απλά εκφραστικά μέσα, ζωγράφισε έναν απόλυτα αληθοφανή ήρωα, τρισδιάστατο, ώστε νιώθεις ότι απλώνοντας το χέρι στην οθόνη θα τον αγγίξεις. Παρ' όλο που η ταινία περιορίζεται σε μια μέρα κατ' ουσίαν, οι πληροφορίες που δίνει και ο τρόπος με τον οποίο τις δίνει, είναι δεν είναι πολλές, αλλά και τόσο αρκετές συνάμα, ώστε νιώθουμε ότι ξέρουμε τον Άντερς μια ζωή. Πράγμα πολύ δύσκολο. Φυσικά βασίζεται στην ίδια νουβέλα στην οποία βασίστηκε και ο Λουί Μαλ για τη δική του ταινία, αλλά αν δεν ήταν εμπνευσμένος ο Τρίερ το αποτέλεσμα δε θα ήταν το ίδιο. Η ερμηνεία του Lie υποδειγματική. Κινείται υποδόρια, λιτά, δίχως περιττές εξάρσεις και ξεσπάσματα. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι έχουμε να κάνουμε με βόρειους. Less is more, λοιπόν! Οι συμπρωταγωνιστές του στέκονται πλάι του αβίαστα συμπληρώνοντας αρμονικά το επιτελείο των ηθοποιών. Η μουσική χρησιμοποιείται μινιμαλιστικά, ενώ η φωτογραφία απλή κι αυτή στην έκφρασή της χωρίς να αποσπά την προσοχή του θεατή συμβάλλει θετικά στο αποτέλεσμα. Το σενάριο καλοδουλεμένο δεν κάνει κοιλιά υπηρετεί απόλυτα το σκεπτικό του σκηνοθέτη. Η ταινία τελειώνει όπως αρχίζει. Ξαφνικά. Έτσι όμως δεν τελειώνουν και οι μέρες; Στο τέλος τους δε συντελείται κάθαρση, ούτε δίνονται απαντήσεις σε προβλήματα μεγάλα. Απλά τελειώνουν όπως αρχίζουν...Η άποψη του Τρίερ αισιόδοξη. Ο Άντερς δεν αποτυγχάνει επειδή τον απέρριψε η κοινωνία(ας θυμηθούμε την σκηνή στα γραφεία του περιοδικού). Αποτυγχάνει επειδή ο ίδιος το επιλέγει. Επειδή ο ίδιος έχει παραιτηθεί και επειδή ο ίδιος έχει χάσει το όραμά του. Έχει όλα τα εχέγγεια να συνεχίσει, αλλά ο ίδιος έχει παραιτηθεί. Το τέλος προδιαγεγραμμένο. Μια ταινία χαμηλών τόνων ανθρώπινη, αληθινή.
Συγγραφέας: Τζαίημς Τζόυς / Έκδοση: ΚΕΔΡΟΣ / Μετάφραση: Σωκράτης Καψάσκης / Ξένη πεζογραφία / ISBN: 978-960-04-4267-0 / Σελίδες: 824 / Τιμή: 44€ / Ιανουάριος 2012
Οι εργασίες αποκατάστασης των ζημιών της 12ης Φεβρουαρίου ολοκληρώθηκαν και ο αγαπημένος κινηματογράφος των σινεφίλ λειτουργεί και πάλι κανονικά.