 της Ζέτας Καρασπήλιου Η γκαλερί Citronne ολοκληρώνει την εφετινή καλοκαιρινή περίοδο στον Πόρο με την έκθεση του εικαστικού Κωνσταντίνου Ξενάκη «No Way Out- Εικαστικές Καταγραφές: Χάρτες και Κώδικες», μια συνέχεια της πρόσφατης ομότιτλης έκθεσης του καλλιτέχνη που οργάνωσε η γκαλερί Citronne σε συνεργασία με την Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στον ΟΟΣΑ (Διεθνής Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) στο Παρίσι.
Στην έκθεση του Κωνσταντίνου Ξενάκη στην γκαλερί Citronne στον Πόρο εκτίθενται 20 έργα (λάδια, κολάζ, χάρτες, βιβλία-αντικείμενα), 20 εικαστικά «αδιέξοδα – σχόλια» του καλλιτέχνη, που απορρέουν από την σύγχρονη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα.
Ένα εμβληματικό έργο – έργο που συνδέει τις δύο εκθέσεις στον Πόρο και στο Παρίσι - ο “αδιέξοδος” (No Way Out) χάρτης της Ελλάδας ενέταξε την οπτική του καλλιτέχνη στην προβληματική του ΟΟΣΑ. Στο πλαίσιο της ελληνικής προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με αφετηρία τον χάρτη αυτόν, η ιστορικός της τέχνης Τατιάνα Σπινάρη-Πολλάλη, διευθύντρια της γκαλερί Citronne, σε συνεργασία με τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ καθηγητή Γιώργο Πρεβελάκη, παρουσίασε στο διεθνές κοινό του Οργανισμού έργα του Κωνσταντίνου Ξενάκη, στο ανακαινισμένο κτίριο της Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας στο Παρίσι (12 Φεβρουαρίου–14 Μαϊου 2014). Η έκθεση αυτή σχολιάστηκε εκτενώς στον διπλωματικό (La Lettre Diplomatique) και ακαδημαϊκό (Le Un) τύπο.
Ο Κωνσταντίνος Ξενάκης, χαρτογραφεί και κωδικοποιεί, συνδυάζει στοιχεία του παρόντος και του παρελθόντος, καταγράφει και καταγγέλλει τα αδιέξοδα της επικοινωνίας, την έλλειψη κατανόησης, την ασυνεννοησία του σύγχρονου κόσμου. Τα έργα του ενοποιούν χρόνο και χώρο, καθώς τέτοια ερωτήματα ανέκαθεν κινητοποιούν μια παγκόσμια ανησυχία.
Γεννήθηκε το 1931 στο Κάιρο, όπου έκανε και τα πρώτα του βήματα στη ζωγραφική. Σπούδασε στο Παρίσι (19561961), αρχιτεκτονική και διακόσμηση στην Ecole Superieure des Arts Modernes και ζωγραφική στην Academie de la Grande Chaumiere.
Αρχικά επηρεάστηκε από τη λυρική αφαίρεση και το informel, αλλά σύντομα άρχισε να ενσωματώνει στο έργο του αντικείμενα και να πειραματίζεται με την κίνηση, το φως και τον ήχο, οργανώνοντας περιβάλλοντα με ηλεκτροκινητικές κατασκευές, συχνά με έντονο το στοιχείο της δράσης, του θεάματος και της συμμετοχής. Πριν από το τέλος της δεκαετίας του 1960, είχε ήδη ξεκινήσει και η ενασχόλησή του με το κατεξοχήν χαρακτηριστικό θέμα της ώριμης δουλειάς του: τους κώδικες, τα σημεία και τα σύμβολα, που μεταφέρουν μηνύματα και ορίζουν τρόπους επικοινωνίας. Γύρω από αυτόν τον τομέα περιστρέφονται έκτοτε οι έρευνές του και οι καλλιτεχνικές του προτάσεις.Η πρώτη του ατομική έκθεση έγινε στη Σουηδία (1969, Soedertalje Konsthal). Το 1970 πήγε με υποτροφία της DΑΑD στο Βερολίνο, όπου δίδαξε στο Schiller College και στη Hochschulle fur Bildende Kuste. Εκείνη την εποχή παρουσίασε και την πρώτη του ατομική έκθεση στην Ελλάδα (1971, Ινστιτούτο Γκαίτε, Αθήνα), η οποία λειτούργησε, μέσα στη δικτατορία, σαν μια τολμηρή παρέμβαση σε καλλιτεχνικό και πολιτικό επίπεδο. Από το 1973, εγκατεστημένος στη Γαλλία, δίδαξε στην Ecole Normale Superieure de l’Enseignement Technique (Cachan), συμμετείχε σε επιτροπές εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και ανέπτυξε έντονη καλλιτεχνική και εκθεσιακή δραστηριότητα στον διεθνή χώρο, με δεκάδες ατομικές εκθέσεις και μεγάλο αριθμό ομαδικών. Tο 1996 τιμήθηκε με το βραβείο Delmas του Institut de France.
Από το 1995 αρχίζει να μοιράζει τον χρόνο του μεταξύ Παρισιού και Αθήνας. Το 1996, τιμώντας την αιγυπτιώτικη καταγωγή του, παρουσιάζει στην Αλεξάνδρεια και στο Κάιρο αναδρομική έκθεση με τίτλο .Η Επιστροφή του Καλλιτέχνη: 1958-1996.. Στην Ελλάδα εκθέτει σε τρία μέρη την αυτοβιογραφική σειρά με τίτλο .Το βιβλίο της ζωής., (1995, 1997, 2003), ενώ το 2003 γίνεται και αναδρομική παρουσίαση
Η πολυσήμαντη εικαστική́ του γλώσσα εξαπλώνεται σε συνθέσεις ζωγραφικές, παπύρους, χάρτες, βιβλία, κατασκευές, ακόμα και σε αρχιτεκτονικά κτίσματα. Χρησιμοποιεί πολλών ειδών εικαστικά μέσα, σε επίπεδες ζωγραφικές, σε τρισδιάστατες κατασκευές και σε εγκαταστάσεις στον χώρο. Ο καλλιτέχνης πειραματίζεται με κριτικό βλέμμα, αλλά και με χιούμορ, συχνά καυστικό. Επαναλαμβάνει, επικαλύπτει και υπερθέτει με στοχαστικές συνθέσεις σημεία από κάθε καλλιτεχνικό και επιστημονικό τομέα με τον οποίο καταπιάνεται. Ο Κωνσταντίνος Ξενάκης προσκαλεί και προκαλεί τον θεατή να αναζητήσει νέες θεωρήσεις της σύγχρονης πραγματικότητας. Την έκθεση επιμελείται η Ιστορικός Τέχνης Τατιάνα Σπινάρη – Πολλάλη.
Η έκθεση θα διαρκέσει από τις 2 Αυγούστου έως τις 15 Σεπτεμβρίου, και θα είναι ανοιχτή 11-1 μμ και 7-11 μμ καθημερινά.
|
 της Ζέτας Καρασπήλιου
Όπως κάθε χρόνο, η γκαλερί CITRONNE στον Πόρο στεγάζει εκθέσεις με συμπληρωματική οπτική, θεματική και εικαστική υπό την καλλητεχνική διεύθυνσης της Δρ Ιστορίας Τέχνης Τατιάνας Σπινάρη - Πολλάλη. O θεματικός άξονας των εφετινών εκθέσεων είναι τα Εντυπώματα στον Χρόνο. Τρεις σύγχρονοι καλλιτέχνες σε τρεις ατομικές εκθέσεις, Κώστας Βαρώτσος (31/5-18/6), Σωτήρης Σόρογκας (21/6-30/7), Κωνσταντίνος Ξενάκης (2/8-15/9), ανιχνεύουν την σχέση χώρου/χρόνου, ακολουθώντας διαφορετικές διαδρομές.
Tα «Θαλασσινά Ξύλα», η έκθεση του Σωτήρη Σόρογκα, επικεντρώνεται στην πιο πρόσφατη ενότητα της δουλειάς του. Στα εκτιθέμενα έργα, ο καλλιτέχνης αποτυπώνει τις ρημαγμένες βάρκες, τα επιπλέοντα ξύλινα απομεινάρια τα σπασμένα ξύλα στα καρνάγια που ακουμπούν στην άμμο ή στους βράχους – πάντα κοντά στο νερό. Η απτή φθορά και η αποσύνθεση των υλικών συμβολοποιούν τον χρόνο που φεύγει, την ζωή που φθίνει. Μοναδικό στοιχείο αέναης ζωής και παρουσίας παραμένει το πεδίο του νερού, η αιωνόβιος θάλασσα, η οποία χωρίζει και, ταυτοχρόνως, συνδέει τόπους, χρόνους και νοοτροπίες, καθώς συστεγάζει την αρχή και το τέλος.
Τα σκόρπια, άχρηστα και φθαρμένα θραύσματα βγαίνουν από το περιβάλλον τους και τοποθετούνται σε μεγάλους καμβάδες, στο κέντρο. Παρουσιάζονται εμφατικά, σε γκρο πλαν, ως απόρροια από μια σχολαστική παρατήρηση και λεπτομερή σχεδίαση. Το φάσμα των χρωμάτων είναι περιορισμένο: μαύρο, γκρίζο, καφέ της σκουριάς, σε αντιπαράθεση με το απαστράπτον λευκό φόντο. Τα ίχνη από το μπλε χρώμα ανάμεσα στα αντικείμενα και το φόντο υπονοούν την παρουσία της θάλασσας, Ο φωτογραφικός ρεαλισμός και το χαρακτηριστικό άσπιλο ύφος του καμβά προσθέτουν στην εικόνα μία υφή ντοκουμέντου, η οποία εντείνεται με τημε την κυριολεκτική περιγραφική φύση του τίτλου. Τα στοιχεία αυτά αντιπαρατίθενται στην ποιητική υφή των έργων και μετατρέπουν τα απεικονιζόμενα αντικείμενα σε σύμβολα. Κυριαρχεί μια μορφοποιημένη αίσθηση μελαγχολίας, μια βαθιά σιωπή, καθώς τα μνημειακά αντικείμενα λειτουργούν ως αναφορές στο πέρασμα του χρόνου-ακόμα και στον θάνατο. Η ονειρική ατμόσφαιρα τούς προσδίδει μεταφυσική διάσταση.
O Σωτήρης Σόρογκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1936. Σπούδασε ζωγραφική με τον Γ. Μόραλη στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών ως υπότροφος του ΙΚΥ (1957-1961). Παρακολούθησε επίσης το εργαστήριο Αγιογραφίας της Σχολής από το 1962. Η πρώτη του ατομική έκθεση παρουσιάστηκε στην Αθήνα το 1972 (Αίθουσα Τέχνης Αθηνών – Χίλτον)• το ίδιο έτος έλαβε ετήσια χορηγία από το Ίδρυμα Ford. Έχει παρουσιάσει τις θεματικές ενότητες: Άλογα, Μαύρα Ανοίγματα, Γυναικεία Πορτραίτα, Παλιά Ξύλα, Σκουριές ..., με εικόνες που συνδυάζουν την ευαίσθητη παρατήρηση με την δομική αρτιότητα και παραπέμπουν στην ιστορική μνήμη. Δίδαξε σχέδιο στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (1964-2003). Από το 2005 είναι ομότιμος καθηγητής. Μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού θεωρίας της τέχνης Σπείρα και ιδρυτικό μέλος της Εταιρίας Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού (2010), το 1981 εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Μπιενάλε του Sao Paulo. Συμμετέσχε, επίσης, στα Ευρωπάλια (1982, Βέλγιο) και στο 21ο Διεθνές Φεστιβάλ Ζωγραφικής (1989, Cagnes-sur-Mer, Γαλλία). To 2004 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την συνολική προσφορά του στην τέχνη. Το 2010 έξι μεγάλες συνθέσεις του τοποθετήθηκαν στο Σταθμό Λαρίσης του αθηναϊκού Μετρό.
Η πρώτη έκθεση του Σόρογκα το 1972 ήταν αφιερωμένη στον ποιητή Γιώργο Σεφέρη. Σαράντα χρόνια αργότερα, ο Σεφέρης επανέρχεται και σηματοδοτεί και αυτήν την τελευταία έκθεση. Τα "θαλασσινά ξύλα" είναι τα «σπασμένα ξύλα από ταξίδια που δεν τέλειωσαν» (Γιώργος Σεφέρης, Μυθιστόρημα, Ι’).
 της Ζέτας Καρασπήλιου
Στη γκαλερί Art Zone 42 της Αθήνας παρουσιάζεται απο 25 Ιουνίου έως 15 Ιουλίου, η νέα σειρά φωτογραφικών και ζωγραφικών έργων της Αγνής Χρονοπούλου, με τίτλο ‘Στα άκρα του στιγμιαίου’. Η ίδια τονίζει χαρακτηριστικά για το έργο της:
«Έχω ξεκινήσει τη συγκεκριμένη έρευνα εδώ και τέσσερα χρόνια. Σε αυτή τη σειρά ένιωσα την ανάγκη να αντιπαραθέσω δύο μέσα: το σχέδιο και τη φωτογραφία. Η έμπνευσή μου ξεκινάει από επιλεγμένα αρχαιοελληνικά γλυπτά. Υποχρεώνομαι να κινηθώ ‘στα άκρα του στιγμιαίου’ για τη φωτογραφία και στη ‘μεγάλη βραδύτητα’ για το σχέδιο. Οι δύο αυτοί τρόποι αναζήτησης, μου επέτρεψαν να φιλοτεχνήσω αυτές τις ‘στιγμές’ με διαφορετικούς κάθε φορά τρόπους. Διαπραγματεύομαι τον χρόνο και το φευγαλέο του χρόνου.»
O κριτικός και Ιστορικός Τέχνης Μάνος Στεφανίδης αναφέρει αποσπασματικά στο κείμενό του για τη σειρά έργων της γνωστής Ελληνογαλλίδας εικαστικού:
«…Η Αγνή Χρονοπούλου φιάχνει τις εικόνες της από το παράξενο, αλλά όχι ανοίκειο, συνταίριασμα φωτογραφίας και σχεδίου, με τα περιτρίμματα της μνήμης, με τα όστρακα του παρελθόντος που διέσωσαν ένα μισοφαγωμένο πρόσωπο εδώ, ένα μισοφαγωμένο από το σκοτάδι βλέμμα εκεί, το θραύσμα ενός μαρμάρου πιο πέρα που κάποτε ήταν θεός. Ή, άνθρωπος όμορφος σαν θεός, ή πλάσμα ονειρικό και γι αυτό εκ των πραγμάτων ισόθεο…
…Αυτό που κυριαρχεί στα δοκίμια της Αγνής Χρονοπούλου, τα οποία μελετούν τη φωτοδοσία-σκίαση και τη γραμμή-γραφή, είναι η βαθύτατη επιθυμία να ζήσει η ίδια το καταθλιπτικό παρόν όχι ονειρευόμενη το μέλλον αλλά, αντίθετα, το παρελθόν. Εκεί, πίσω στις πηγές της ομορφιάς, εκεί που πέπλα και στοιβάδες αιώνων, διάφανοι καταρράκτες και ακίνητα νερά κρύβουν την αχειροποίητη εικόνα. Εκεί που το κάλλος δεν είναι οπτασία ή όραμα αλλά ύλη που όμως έχει σφαγιστεί με την πιο βαθιά πνευματικότητα. Αυτό είναι το δώρο που η καλλιτέχνις θέλει να προσφέρει στο θεατή της…
Υ.Γ : Στις φωτογραφίες της Χρονοπούλου υπάρχει, συχνά, ένα εύρημα: Ένα διάφανο πέπλο, ένα κρήδεμνον, ένα μαντηλοδέσι που κληροδοτεί ο Όμηρος στους σημερινούς καιρούς, καλύπτει τα πρόσωπα των ηρώων της. Το περιβάλλον είναι συνήκρήδεμνον, ένα μαντηλοδέσι που κληροδοτεί ο Όμηρος στους σημερινούς καιρούς, καλύπτει τα πρόσωπα των ηρώων της. Το περιβάλλον είναι συνήθως υδάτινο. Και είναι τότε που συμβαίνει το θαύμα καθώς σκεπάζοντάς τα, τα αποκαλύπτει…»
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Η Αγνή Χρονοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε στο Παρίσι γλυπτική και κεραμική στην σχολή ENSAAMA, Ιστορία της Τέχνης στην Ecole du LOUVRE και Πλαστικές Τέχνες στο Πανεπιστήμιο PARIS VIII. Πραγματοποιεί επεμβάσεις στο χώρο, όπου δουλεύει συχνά με γύψο ή πηλό, αποτυπώνοντας σε φωτογραφία ή βίντεο οριακές στιγμές της εξέλιξής τους. Παράλληλα, έχει ασχοληθεί με το «εικαστικό» βιβλίο ως «μοναδικό αντίτυπο» (livre unique-livre objet).
Συνεργάζεται με τo Musée du Livre d’artiste CLAC Caroline Corre. Έργα της βρίσκονται σε σημαντικές ιδιωτικές συλλογές. Έχει συμμετάσχει σε πάνω από 60 εκθέσεις στην Γαλλία, Βέλγιο, Ιταλία και Ελλάδα.
Βραβεία και διακρίσεις στα καλύτερα ευρωπαϊκά μουσεία τη χρονιάς από το φόρουμ Ευρωπαϊκών Μουσείων και το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Λαμπρή τελετή στο Ταλίν της Εσθονίας στις 17 Μαϊου 2014.
Βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε ότι το Φόρουμ Ευρωπαϊκών Μουσείων ανοίγει το Διαγωνισμό για το Βραβείο Ευρωπαϊκού Μουσείου της Χρονιάς 2015 και ως εκ τούτου καλούμε τα ευρωπαϊκά μουσεία να υποβάλουν τις αιτήσεις τους προσδοκώντας ότι και η Ελλάδα θα δώσει το παρόν στο διαγωνισμό αυτό, όπως και στο παρελθόν, όπου βραβεύτηκαν δυο ελληνικά μουσεία – το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα στο Ναύπλιο και το μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης. Η καταληκτική ημερομηνία για τις αιτήσεις είναι στις 20/06/2014. Για περισσότερες πληροφορίες για τη συμμετοχή σας μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του European Museum Forum – Council of Europe – www.emf.com. Η επόμενη τελετή απονομής βραβείων των καλύτερων μυρωπαικών μουσείων θα γίνει τον Μάιο στη Γλασκώβη.
Το φόρουμ Ευρωπαϊκών Μουσείων, European Museum Forum (EMF) είναι ένας ανεξάρτητος μη κερδοσκοπικός οργανισμός με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο που έχει θεσπίσει από το 1977, το βραβείο ‘Ευρωπαϊκού Μουσείου της Xρονιάς’ υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Σκοπός του θεσμού αυτού είναι να αναδεικνύει και να προβάλλει τα καλύτερα ευρωπαϊκά μουσεία και να ενθαρρύνει τις πρωτοποριακές μεθόδους που εφαρμόζονται στον κόσμο των μουσείων και να συμβάλλει στην προώθηση της καινοτομίας και της εκπαίδευσης των πολιτών.
Το μέλος του Δ.Σ του φόρουμ Ευρωπαϊκών Μουσείων, European Museum Forum (EMF), ΕΜΥΑ Council Of Europe και Πρόεδρος του Heritage and Museums, Λίλα Ντε Τσάβες μας ανακοινώνει τα βραβευμένα μουσεία της χρονιάς 2014:
•Το Βραβείο Ευρωπαϊκού Μουσείου της Χρονιάς 2014 απονεμήθηκε στο Μουσείο της Αθωότητας (Museum of Innocence) της Κωνσταντινούπολης, στην Τουρκία. Το Μουσείο της Αθωότητας, που δημιουργήθηκε από τον Ορχάν Παμούκ, είναι ένα ιστορικό μουσείο που αφορά τη ζωή στην Κωνσταντινούπολη το δεύτερο ήμισυ του 20ου αιώνα. Λειτουργεί ως ένα μικρό και προσωπικό, τοπικό και βιώσιμο μοντέλο για την ανάπτυξη νέων μουσείων, προσφέρει έμπνευση και καθιερώνει νέα πρότυπα στον τομέα των μουσείων. Το μουσείο έχει λάβει ως έπαθλο νίκης το γλυπτό: «Το Αυγό» του Χένρι Μουρ, το οποίο και θα έχει στην κατοχή του ως έκθεμα για έναν χρόνο.
•Το Βραβείο του Συμβουλίου της Ευρώπης 2014 απονεμήθηκε στο Μουσείο “Baksi” (Baksi Museum) στο Bayburt της Μικράς Ασίας. Ενσωματωμένο μέσα στη φυσική ομορφιά των Μικρασιατικών τοπίων, το Μουσείο Baksi συνταιριάζει το αγροτικό με το αστικό, την παραδοσιακή κουλτούρα με το σημερινό τρόπο ζωής και τα παραδοσιακά επαγγέλματα με τη σύγχρονη τέχνη. Το μουσείο έλαβε ως έπαθλο νίκης το έργο τέχνης ‘La femme aux beaux seins’, του Joan Miró, το οποίο και θα έχει στην κατοχή του προς έκθεση για έναν χρόνο.
•Το Βραβείο “Siletto” απονεμήθηκε στο μουσείο “Saurer” (Saurer Museum), στο Arbon της Ελβετίας΄. Το βραβείο αυτό, που απονέμεται σε ένα μουσείο για τη συνεργασία του με την τοπική κοινότητα και την ανάμειξη εθελοντών, πήγε αυτή τη χρονιά στο Μουσείο “Saurer”. Η εταιρεία φορτηγών Saurer υπήρξε σημαντικός εργοδότης στο Arbon μέχρι το 1987. Με το κλείσιμο της εταιρείας πάνω από 6.000 άτομα έχασαν τις δουλειές τους, κάτι που αποτέλεσε τεράστιο πλήγμα στην υπερηφάνεια, την οικονομία και το ηθικό της κοινότητας. Το ‘Saurer Oldtimers Club’ ξεκίνησε να συλλέγει και να αποκαθιστά οχήματα μάρκας Saurer, κι έχει δημιουργήσει ένα μουσείο υψηλών επαγγελματικών προδιαγραφών εξ ολοκλήρου μέσω της εθελοντικής προσφοράς.
•Το Βραβείο “Kenneth Hudson” απονεμήθηκε στο Μνημείο Žanis Lipke, Ρίγα, Λεττονία. Αυτό το νέο μουσείο, που εγκαινιάστηκε το 2013 από δύο αρχηγούς κρατών, αποτίει φόρο τιμής στην επιχείρηση διάσωσης που οργανώθηκε από το λιμενεργάτη και λαθρέμπορο Žanis Lipke, ο οποίος κατάφερε να σώσει τις ζωές περισσότερων από 50 Εβραίων του Γκέτο της Ρίγα, κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τα παρακάτω μουσεία έλαβαν Ειδικές Διακρίσεις από την Κριτική Επιτροπή EMYA 2014:
•Εσθονικό Ναυτικό Μουσείο Lennusadam, Seaplane Harbour, Estonian Maritime Museum, στο Ταλίν της Εσθονίας. Για την εντυπωσιακή ναυτική ατμόσφαιρα, με θεαματικό και θεατρικό εκθεσιακό σχεδιασμό πανέμορφα ενσωματωμένο στο κτίριο και για την φανερά κεντρική θέση του επισκέπτη στην καρδιά της διαδικτυακής εμπειρίας που του επιτρέπει να κατεβάσει πληροφορίες ενώ διαβαίνει την έκθεση.
•Bildmuseet, στην Umeå της Σουηδίας. Για τη δημιουργία ενός σύγχρονου, καινοτόμου μουσείου που προσφέρει δυναμική εκθεσιακή συνοχή και μια μόνιμη πλατφόρμα για την προώθηση Ευρωπαϊκής και παγκόσμιας πολιτισμικής γνώσης και πολυεπίπεδου διαπολιτισμικού διαλόγου.
•Museo Nacional de Ciencia y Tecnología, (Muncyt) στην A Coruña της Ισπανίας. Για την ικανότητά του να μεταδίδει επιστημονικές και τεχνικές έννοιες με τρόπο που εμπνέει και για την ισχυρή του αφοσίωση στην κοινωνική ευθύνη της συντήρησης της τεχνικής, βιομηχανικής και επιστημονικής κληρονομιάς της Ισπανίας και της Γαλικίας.
•Museo Occidens / Catedral de Pamplona, στην Ισπανία. Για τον εξαιρετικό τρόπο με τον οποίο παρουσιάζει τις αξίες που θεμελιώνουν τον πολιτισμό της «Δύσης» και μας καλεί να επανεξετάσουμε το συλλογικό μας μέλλον και την αντίληψή μας περί δημοκρατίας, αλληλεγγύης, δικαιοσύνης, ειρήνης και ελευθερίας.
•Kazerne Dossin – Μνημείο, Μουσείο και Κέντρο Τεκμηρίωσης για το Ολοκαύτωμα και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, στο Mechelen του Βελγίου. Το μνημείο του Ολοκαυτώματος αποτίει φόρο τιμής στους Εβραίους θύματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που μεταφέρθηκαν από τους στρατώνες Dossin, σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Γερμανία και την Πολωνία.
•Flossenbürg - Μνημείο Στρατοπέδου Συγκέντρωσης στη Γερμανία. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Φλόσενμπεργκ λειτούργησε από το 1938 μέχρι το 1945. Από το 1946 και μετά το στρατόπεδο μετατράπηκε σε μνημείο αποτίνοντας φόρο τιμής στους περίπου 90.000 ανθρώπους που κρατήθηκαν αιχμάλωτοι στο στρατόπεδο, 30.000 από τους οποίους δεν το εγκατέλειψαν ζωντανοί.
 της Ζέτας Καρασπήλιου
To Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) και η Alpha Bank, συνεχίζοντας τη συνεργασία τους στο χώρο της καταγραφής της ιστορίας της χαρακτικής και των γραφικών τεχνών στην Ελλάδα, προχώρησαν σε μια από κοινού έρευνα για το έργο του Δημήτρη Γαλάνη στην εικονογράφηση βιβλίων. Μέχρι τώρα το έργο του Γαλάνη στην εικονογράφηση κάθε είδους εντύπου παρέμενε αθησαύριστο. Πρωτογενές υλικό για την έρευνα αποτέλεσαν τα εικονογραφημένα από τον καλλιτέχνη βιβλία που ανήκουν στις πλούσιες συλλογές της Αlpha Bank και του ΜΙΕΤ. Αξιοποιήθηκαν επιπλέον τεκμήρια από το Μουσείο της Μονμάρτρης στο Παρίσι, όπου σε μία πτέρυγα του σημερινού μουσείου στεγαζόταν, από το 1910 έως το 1965, το σπίτι και το εργαστήριο του Γαλάνη, και όπου σήμερα απόκειται όλο το προσωπικό αρχείο του. Εντοπίστηκαν τεκμήρια ιδιαίτερου ενδιαφέροντος που συνδέονται με την παραγωγή των εντύπων: προσχέδια, μακέτες, πλάκες χαρακτικής, αλληλογραφία, σημειώσεις.
H έρευνα ξεκίνησε το 2008 στην Αθήνα και το Παρίσι και έως το 2013 είχε ολοκληρωθεί η καταγραφή των 152 τίτλων, δηλαδή των βιβλίων, λευκωμάτων και εντύπων που εικονογράφησε ο καλλιτέχνης στο διάστημα 1904-1962. Αποτέλεσμα αυτής της έρευνας αποτελεί η έκδοση, την οποία ανέλαβε το ΜΙΕΤ, ενός αναλυτικού καταλόγου (catalogue raisonné) με τίτλο Δημήτρης Γαλάνης. Τα εικονογραφημένα βιβλία, 1904-1962. Την έκδοση συμπληρώνουν τρία εισαγωγικά κείμενα: η Ειρήνη Οράτη παρουσιάζει για πρώτη φορά αναλυτικά το εικονογραφικό έργο του Γαλάνη, ο Άγγελος Δρακογιώργος προσεγγίζει το γελοιογραφικό έργο του τα πρώτα χρόνια στο Παρίσι, ενώ ο Γιώργος Δ. Ματθιόπουλος γράφει για την τέχνη του βιβλίου στην Ευρώπη την εποχή αυτή.
Στις 7 Μαΐου 2014, στο Πολιτιστικό Κέντρο του ΜΙΕΤ / Μέγαρο Εϋνάρδου, έγιναν τα εγκαίνια της ομότιτλης έκθεσης, όπου παροσιάζονται επιλεκτικά οι εκδόσεις με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Το πλούσιο υλικό της έκθεσης προέρχεται κυρίως από τις συλλογές της Alpha Bank και του ΜΙΕΤ, ενώ ένα πολύ σημαντικό, αδημοσίευτο αρχειακό υλικό προέρχεται από το Μουσείο της Μονμάρτρης. Τέλος, η έκθεση εμπλουτίζεται με υλικό (έργα ζωγραφικής, σχέδια, χαρακτικά κ.ά) από ιδιωτικές συλλογές, μουσεία, ιδρύματα κτλ. (Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Μουσείο Μπενάκη, Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ, Διεθνές Ίδρυμα Γιάννη Κουτσοχέρα και Λένας Στρέφη-Κουτσοχέρα, Αναγνωστική Εταιρεία Κερκύρας, Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος).
Ο Γαλάνης έφθασε στο Παρίσι με εμπειρία κυρίως στη γελοιογραφία. Η πρώτη δύσκολη δεκαετία (1900-1910) αναλώθηκε κυρίως στο σχεδιασμό γελοιογραφιών, επαγγελματική δραστηριότητα που στήριξε και τις πρώτες του καλλιτεχνικές προσπάθειες. Στο τέλος αυτής της δεκαετίας και στις αρχές της επόμενης χρονολογούνται τα πρώτα του χαρακτικά. Μετά το 1910 συμμετέχει σε εκθέσεις και γνωρίζει καλλιτέχνες που, τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια, τον επηρέασαν ουσιαστικά. Με τη συμμετοχή του στην εμβληματική έκθεση της κυβιστικής ομάδας Section d’or το 1912, βρίσκεται ανάμεσα σε καλλιτέχνες που παρουσιάζουν για πρώτη φορά τον κυβισμό στο ευρύ κοινό. Την περίοδο 1918-1921 δημιούργησε σχέσεις με καλλιτέχνες της γαλλικής πρωτοπορίας: Ματίς, Ντεραίν, Πικάσσο, Ντυφύ, Μπρακ. Έγινε φίλος με τον Ματίς, καθώς μοιράζονταν την αγάπη τους για τη μουσική: συχνά έπαιζαν μαζί μουσική, ο Γαλάνης όργανο, ο Ματίς βιολί. Σε αυτούς θα προστεθεί ο Ντεραίν, παίζοντας φλάουτο. Ο Ματίς φιλοτέχνησε δύο προσωπογραφίες του Γαλάνη το 1914, με τίτλο D. Galanis «paysan» . Η μία από τις δύο αυτές οξυγραφίες ανήκει στη συλλογή της Alpha Bank και είναι το αντίτυπο που χάρισε ο ίδιος ο Ματίς στον Γαλάνη. Παράλληλα, ο Γαλάνης ανακαλύπτει και το έργο του Πικάσσο, ξαφνιάζεται από την τόλμη του, προσπαθεί να κατανοήσει τη ριζοσπαστική οπτική του, και δημιουργεί το σημαντικότατο λεύκωμα Quatre natures-mortes το 1919.
Την περίοδο των πειραματισμών διαδέχονται τα χρόνια της ωριμότητας και της επαγγελματικής καταξίωσης. Έως το 1929 έχει διαμορφώσει το προσωπικό του στίγμα. Πρόκειται για τη δεκαετία της αναγνώρισης (1920-1930) και τη σταδιακή στροφή του σε επιρροές από παρελθόντες αιώνες. Ο Γαλάνης καταστάλαξε σε ένα προσωπικό ύφος με προσεκτικές επιλογές από το παρόν, αλλά περισσότερα στοιχεία από το παρελθόν και ως προς τα μοτίβα και ως προς το σχεδιασμό του βιβλίου.
Η ασχολία του με την εικονογράφηση βιβλίων ήταν ο βασικός βιοπορισμός του και μέσα από αυτά έγινε πολύ γνωστός στους βιβλιόφιλους, αλλά και στο κοινό του Παρισιού που ακόμα και σήμερα γνωρίζει τον «Galanis» . Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σημαντικότερους αμιγείς χαράκτες του 20ού αιώνα. Για τις εκδόσεις των βιβλίων του συνεργάστηκε με συγγραφείς όπως ο Μαλρώ, ο Νερβάλ, ο Γκαμπορύ, ο Ζίντ, ο Μωρουά, ο Βαλερύ, καθώς και πολλούς σημαντικούς τυπογράφους και εκδοτικούς οίκους του Παρισιού (Éditions de la Nouvelle Revue française / Librairie Gallimard, Éditions Kra, Georges Crès, Éditions de la Pléiade κ.ά). Στην Ελλάδα ο Γαλάνης εξέθεσε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1928 και δώρισε έργα του στην Εθνική Πινακοθήκη. Έκτοτε οι έλληνες χαράκτες τον θεωρούν «πατέρα και δάσκαλο της νεοελληνικής χαρακτικής», αφού ουσιαστικά μέσα από το δικό του έργο ήρθαν σε επαφή με τη σύγχρονη ευρωπαϊκή χαρακτική.
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΑΛΑΝΗ
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1879. Το 1897 εισάγεται στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου και τον επόμενο χρόνο μεταπηδά στο Τμήμα Γραφικής του Σχολείου των Καλών Τεχνών. Κατά μία πληροφορία, το 1899 παρακολουθεί μαθήματα σχεδίου κοντά στον Νικηφόρο Λύτρα. Το 1900 εγκαθίσταται στο Παρίσι, όπου σπουδάζει στην École des Beaux- Arts με δάσκαλο τον Fernand Cormon, ζωγράφο ακαδημαϊκής νοοτροπίας. Από το 1901 έως το 1912 δραστηριοποιείται πολύ επιτυχημένα στο χώρο της γελοιογραφίας συνεργαζόμενος με εμβληματικά γαλλικά περιοδικά του είδους, όπως το Frou-Frou ή το Assiette au beurre. Στη διάρκεια της παραμονής του στη Γερμανία (1907-1909) ενδιαφέρθηκε συστηματικά για τη χαρακτική και ιδιαίτερα για την ξυλογραφία. Τόσο στο Βερολίνο όσο και στο Μόναχο συνεργάζεται ως γελοιογράφος με τα γνωστά περιοδικά Simplicissimus και Lustige Blätter.
Από το 1909 εγκαθίσταται μόνιμα στη Μονμάρτρη, όπου θα ζήσει και θα δημιουργήσει αδιάλειπτα μέχρι το 1965. Το 1912 παρουσιάζει έργα του στην έκθεση-σταθμό των κυβιστών της ομάδας La Section d’or. Το 1914 κατατάσσεται στη Λεγεώνα των Ξένων. Αποκτά τη γαλλική υπηκοότητα και καλείται πλέον να υπηρετήσει στον γαλλικό στρατό. Το διάστημα 1916-1918 βρίσκεται στην Κέρκυρα ως διερμηνέας του γαλλικού στρατού.
Μετά την επιστροφή του στο Παρίσι, το 1918, δραστηριοποιείται ενεργά στη γαλλική καλλιτεχνική σκηνή συμμετέχοντας σε πολλές σημαντικές ομαδικές εκθέσεις, με καλλιτέχνες όπως ο Πικάσσο, ο Μπρακ και ο Ματίς. Το 1919 συμμετέχει, μαζί με άλλους έλληνες καλλιτέχνες της «Ομάδος Τέχνης», σε έκθεση στην Galerie La Boétie, την οποία εγκαινιάζει ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος.
Τη δεκαετία 1920-1930 εγκαταλείπει σταδιακά τη ζωγραφική για να αφιερωθεί σχεδόν αποκλειστικά στη χαρακτική και την εικονογράφηση βιβλίων. Το 1928 οργανώνει, με τεράστια επιτυχία, την πρώτη ατομική του έκθεση στην Ελλάδα στο Ιλίου Μέλαθρον. Τόσο οι έλληνες καλλιτέχνες όσο και το φιλότεχνο αθηναϊκό κοινό έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με τη σύγχρονη ευρωπαϊκή χαρακτική.
Το 1934 κυκλοφορεί το διάσημο γραμματόσημό του Ο γαλατικός κόκορας (Le Coq gaulois) για λογαριασμό της Γαλλικής Δημοκρατίας. Σχεδιάζει επίσης ένα πορσελάνινο σερβίτσιο για τη Manufacture des Sèvres. Τιμάται από την Ακαδημία Αθηνών με το Κανδηλώρειο Βραβείο.
Μετά την απελευθέρωση της Γαλλίας από τους Γερμανούς, το 1945, ο Γαλάνης εκλέγεται καθηγητής Ξυλογραφίας στην Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού και την ίδια χρονιά εκλέγεται ισόβιο μέλος της γαλλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών. Το 1950 εκλέγεται αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 1959 ο φίλος του Αντρέ Μαλρώ, υπουργός Πολιτισμού τότε, του επιδίδει προσωπικά στο ατελιέ του το παράσημο της Λεγεώνος της Τιμής (Commandant de la Légion d’honneur).
Επιστρέφει τo 1965 στην Αθήνα, όπου πεθαίνει το 1966.
|
|