Σκηνοθεσία: Paolo Sorrentino, Σενάριο: Umberto Contarello , Μουσική: David Byrne, Will Oldham, Φωτογραφία: , Πρωταγωνιστούν: Sean Penn, Frances McDormand, Judd Hirsch, Eve Hewson, Διάρκεια: 118’ , Διανομή: ODEON
Ο Σεγιέν είναι ένας πρώην ποπ σταρ της δεκαετίας του ’80. Σαφώς κατατονικός και οπωσδήποτε βαριεστημένος και χωρίς κάποιο σκοπό στη ζωή του στην έπαυλή του παρέα με τη γυναίκα του και αποξενωμένος από τον πατέρα του. Κάποια στιγμή αποφασίζει να συμφιλιωθεί μαζί του αλλά είναι πλέον αργά. Όταν πηγαίνει σπίτι του τον βρίσκει να έχει μόλις πεθάνει. Τότε μαθαίνει ότι επί σειρά ετών καταδίωκε, χωρίς επιτυχία, έναν φύλακά του στο Άουσβιτς όπου κρατείτο, μια που ήταν Εβραίος. Τότε ο Σεγιέν αποφασίζει να ξεκινήσει για να βρει τον φρουρό αυτό, εφόσον ζει και να αποδώσει δικαιοσύνη. Πηγαίνει στην Αμερική κι εκεί ξεκινά μια οδύσσεια, μέσα από μέρη και ανθρώπους. Οδύσσεια που στην ουσία δεν είναι παρά μια πορεία προς την αυτογνωσία.
Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία η οποία έχει ως επίκεντρο την ερμηνεία του Σων Πενν ως κατατονικό πρώην ποπ σταρ. Και όχι άδικα. Ο Πενν είναι εκπληκτικός στο ρόλο και για αυτή του την ερμηνεία αξίζει να δει κανείς την ταινία. Η σκηνοθετική ματιά είναι φρέσκια με πολύ ενδιαφέρουσα άποψη και εντελώς προσωπική. Η φωτογραφία υπηρετεί πιστά το όραμα του σκηνοθέτη, ενώ ο Ντέιβιντ Μπερν στη μουσική προσθέτει ένα ακόμη τόνο που την κάνει ακόμη πιο ενδιαφέρουσα. Ευρηματικές λήψεις, αξιομνημόνευτα πλάνα είναι στα ατού της ταινίας.
Είμαστε στο 1945. Οι δεξιοί παρακρατικοί τρομοκρατούν τους αριστερούς. Αρχηγός τους είναι ο Μίχας. Οι τελευταίοι όμως αντί να υποταχθούν συσπειρώνονται με αποτέλεσμα να βγουν στο βουνό οργανωμένα πια υπό την ηγεσία και καθοδήγηση πλέον του κόμματος. Ένας από αυτούς που υφίστανται τη δίωξη είναι και ο Λάμπρος με την οικογένειά του, τη γυναίκα του και το μικρό του αγόρι. Η ταινία αναφέρεται στην περίοδο πριν ξεκινήσει ο εμφύλιος πόλεμος. Πρόκειται για μια ψευδοϊστορική ταινία η οποία σαφώς παίρνει το μέρος συγκεκριμένης πλευράς, πράγμα φυσικά καθόλου μεμπτό, μια που στα φιλελεύθερα κράτη υπάρχει η δυνατότητα αυτή. Μάθαμε λοιπόν από την ταινία ότι οι διώκτες των κομμουνιστών ήταν α) εκβιαστές, β)δοσίλογοι, γ) βιαστές, δ) θρασύδειλοι, ε) ανθρωπάκια, στ) βασανιστές και ζ) στυγνοί δολοφόνοι. Ενώ οι αντίπαλοί τους ήταν άνθρωποι μετρημένοι, με σύνεση, λογική οι οποίοι απλά προσπάθησαν να προστατευθούν και να αμυνθούν. Κάπως απλοϊκό, αλλά αυτή είναι και η άποψη του σκηνοθέτη. Το σενάριο της ταινίας είναι εντελώς προσχηματικό, οι διάλογοι χωρίς ουσία, ενώ για κάποιο περίεργο λόγο ο σκηνοθέτης αρέσκεται να τονίζει της σκηνές με βασανισμούς. Το ύφος της είναι εντελώς ανομοιογενές χωρίς να διαθέτει κάποια κινηματογραφική αρετή. Βρίθει μάλιστα σκηνοθετικών αβλεψιών. Ενδεικτικά αναφέρουμε το ακουστικό το οποίο αποσπά ο Παλαντζίδης ανακρινόμενος πάνω στην κρίση τρέλας χωρίς η συσκευή του τηλεφώνου να μετακινείται ούτε ένα εκατοστό. Αξέχαστο επίσης το ΟΚ εις άπταιστον αγγλικήν που ανταλλάσσει ο Λάμπρος με την οικογένειά του (άραγε έτσι συνεννοούνταν μεταξύ τους οι αντάρτες;), ενώ το κορυφαίο είναι το ντουλάπι στο οποίο κρύβεται ο Λάμπρος μέσα στο σπίτι τουτο οποίο είναι τόσο μικρό που μόλις τον χωρά. Ο Μίχας το ανοίγει αλλά δεν τον βρίσκει(!!). Θυμάστε άραγε την σκηνή στο «Ένας προφήτης μα τι προφήτης» των Μόντυ Πάιθονς που σε ένα δωματιάκι 2x2 συνωμοτούν τα μέλη του Παλαιστινιακού Απελευθερωτικού Μετώπου και εκείνη την στιγμή ορμά μέσα μια ολόκληρη διμοιρία από λεγεωνάριους και δεν βρίσκει κανένα μέσα; Ενώ τη δεύτερη φορά που ψάχνουν βρίσκουν ένα…κουτάλι! Κάτι τέτοιο λοιπόν. Πραγματικά αναρωτιόμαστε αν τέτοιες ταινίες είναι σκόπιμο να υπάρχουν αυτή την εποχή που οι έλληνες θα πρέπει να είναι ενωμένοι και να μην σκαλίζουμε πληγές και βιαιότητες του παρελθόντος στις οποίες κανείς δεν είχε το προνόμιο ούτε τον πρώτο λόγο και όλοι είχαν το μερίδιό τους.
Σκηνοθεσία: Joseph Cedar, Σενάριο: Joseph Cedar, Μουσική: Amit Poznansky, Φωτογραφία: Yaron Scharf, Πρωταγωνιστούν: Shlomo Bar-Aba, Lior Ashkenazi, Aliza Rosen Διάρκεια: 103', Διανομή: SEVEN Films
O Ελιέζερ Σκόλνικ είναι φιλόλογος που μελετά τις διάφορες εκδοχές του Ταλμούδ. Ο γιος του, Ουριέλ Σκόλνικ, είναι διακεκριμένος ακαδημαϊκός, η δημοτικότητα του οποίου εκτινάσσεται όταν εκλέγεται μέλος της Ακαδημίας των Επιστημών του Ισραήλ. Αντίθετα, ο Ελιέζερ είναι παραγνωρισμένος και μέμφεται τις μοντέρνες τάσεις στην ακαδημαϊκή έρευνα, τις οποίες εκπροσωπεί και ο γιος του. Απώτατος σκοπός του Ελιέζερ είναι το Βραβείο του Ισραήλ, ο οποίος για 16 συναπτές φορές δεν έχει ευοδωθεί, εξ αιτίας κυρίως του αντίζηλού του και προέδρου της Κριτικής Επιτροπής Γκόσμαν. Όταν το υπουργείο Παιδείας ανακοινώνει λανθασμένα στον Ελιέζερ ότι του απονέμεται το πολυπόθητο βραβείο, ενώ αυτό προόριζεται για τον Ουριέλ, ο γιος του θα εκκινήσει ένα μαραθώνιο προκειμένου να αποκρύψει την επώδυνη αλήθεια, την στιγμή που η κόντρα με τον πατέρα του κορυφώνεται.
Η ταινία του Τζόζεφ Σένταρ ξεχωρίζει για την εξυπνάδα και το εξαιρετικό σενάριό της, αιτία για την οποία βραβεύτηκε στις Κάννες. Μέσα από την πρωτότυπη ιστορία πατέρα και γιου, εκτυλίσσεται το χρονικό μια βαθειάς σύγκρουσης. Με φόντο την οικογενειακή αγάπη που συνδέει τους δύο πρωταγωνιστές, αναδύεται ένας άκρατος ανταγωνισμός, ένας αγώνας δρόμου για διάκριση και στο βάθος, το ζήτημα του χάσματος δύο γενεών. Συναισθήματα αντιφατικά και ασυμβίβαστα. Παράλληλα, η ταινία υπογραμμίζει το τεταμένο κλίμα και τους συσχετισμούς που επικρατούν στον ακαδημαϊκό χώρο διερωτώμενη: Είναι τα βραβεία και οι διακρίσεις το ουσιώδες στοιχείο στην πορεία ενός ανθρώπου, και ιδιαίτερα ενός ακαδημαϊκού; Λένε πάντα την αλήθεια; ΄Η μήπως τελικά «οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά»; Τα συμπεράσματα ανήκουν στο θεατή. Το σενάριο της ταινίας του Τζόζεφ Σένταρ υποστηρίζεται από αξιόλογες ερμηνείες και μια πολύ εύστοχη, ευφυή σκηνοθεσία, η οποία μας εισάγει από τα πρώτα κιόλας πλάνα στην ταραχώδη σχέση πατέρα και γιου. ΄Οσο για το μοντάζ, είναι ιδιαίτερα «σπιρτόζο» εξυπηρετώντας την αφήγηση, και σε συνδυασμό με τη μουσική, προσδίδουν μια φινετσάτη πινελιά χιούμορ στην ταινία.
Το «Footnote» είναι μια ταινία έξυπνη, ανάλαφρη αλλά και ταυτόχρονα καυστική, που εδράζεται στο εμπνευσμένο σενάριό της και, δίχως αμφιβολία, αξίζει την προσοχή μας.
Η ΄Ελενα και ο Βλάντιμιρ είναι ένα ζευγάρι προχωρημένης ηλικίας. Και οι δυο τους έχουν οικογένειες από προηγούμενους γάμους. Ο Βλάντιμιρ είναι ένας αρκετά εύπορος κύριος, ψυχρός στα συναισθήματά του, ενώ έχει μια «άσωτη» κόρη με την οποία διατηρεί τυπικές σχέσεις. Η ΄Ελενα προέρχεται από ένα μικροαστικό περιβάλλον. Η οικογένειά του γιου της αδυνατεί να συντηρηθεί οικονομικά και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την «χρηματοδότησή» του Βλάντιμιρ. Ένα έμφραγμα του Βλάντιμιρ επαναπροσδιορίζει την σχέση του με την κόρη του, οδηγώντας τον στην απόφαση να της κληροδοτήσει το σύνολο της περιουσίας του. Η ΄Ελενα, διαβλέποντας τις ελπίδες της οικογένειας του γιου της να εξανεμίζονται, προβαίνει σε μια μοιραία πράξη.
Πρόκειται για την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του Ρώσου σκηνοθέτη, Αντρέι Ζβιαγκίντσεφ, ο οποίος κατάφερε να συγκλονίσει το κινηματογραφικό σύμπαν με το αριστουργηματικό ντεμπούτο του το 2003, «Η επιστροφή». Η σκηνοθετική αρτιότητα του Ζβιαγκίντσεφ είναι εμφανής και στην συγκεκριμένη ταινία χάρη στο ταλέντο του να προσδίδει στις καθημερινές στιγμές και ανθρώπινες σχέσεις μια αξιοπρόσεκτη δυναμική και αισθαντικότητα. Η εσωστρέφεια των χαρακτήρων αναδεικνύεται περίτεχνα και η αφήγηση παρουσιάζει ενδιαφέρουσες μεταστροφές. Παρ’ όλα αυτά, στο σύνολό της η ταινία, αφήνει μια απροσδιοριστία στο θεατή αναφορικά με το εννοιολογικό πλαίσιό της. Η κεντρική φιγούρα της ιστορίας, ΄Ελενα, λειτουργεί κατά το ήμισυ ως Ρασκόλνικοφ (προβαίνει σε μια έσχατη πράξη για έναν ανώτερο σκοπό) και κατά το άλλο ήμισυ ως Φραγκογιαννού (εκτελεί μια έσχατη πράξη προς λύτρωση της οικογένειάς της) όμως από την ιστορία απουσιάζει η κάθαρση. Το αποτρόπαιο έγκλημα φαίνεται να νομιμοποιείται και να επιβραβεύεται κιόλας. Εντούτοις, η εσωστρέφεια της ταινίας δεν έχει δομήσει μια πολιτικοκοινωνική διάσταση που να δικαιολογεί μια τέτοια επιλογή.
Το «Elena» απέχει παρασάγγας από τη μυσταγωγική «Επιστροφή» του ιδίου σκηνοθέτη. Παρ’ όλα αυτά, θα κρατήσει το ενδιαφέρον του θεατή εξ αιτίας της τροπής που παίρνει η αφήγηση, δίχως όμως να απαλείφει το μεγάλο ερωτηματικό της που πλανάται στον ορίζοντα.