Συγγραφέας: Edgar Morin / Έκδοση:ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ /  ISBN 9789604582990 / Σελίδες: 472 / Τιμή: 22E

Ο Edgar Morin, διάσημος Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος, γεννήθηκε από γονείς εβραϊκής καταγωγής που είχαν ζήσει πολλά χρόνια στη Θεσσαλονίκη.
Το βιβλίο αυτό αναφέρεται στα χρόνια που η οικογένειά του έζησε στην Θεσσαλονίκη, στις αρχές του 20ου αιώνα. Αναπαριστά την ατμόσφαιρα μιας Θεσσαλονίκης πολυεθνικής, ενός πολύχρωμου μίγματος συνύπαρξης διαφορετικών εθνοτήτων και θρησκειών.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο συγγραφέας: «Αυτό το βιβλίο σχετικά με τον πατέρα μου και για τον πατέρα μου δεν είναι “το βιβλίο του πατέρα μου». Η ευσέβεια με διακατέχει όχι για να φτιάξω ένα χρήσιμο βιβλίο, αλλά για να προσπαθήσω να φτιάξω ένα αληθινό βιβλίο. Για το λόγο αυτό, δεν υπάρχει εδώ σεβασμός, υπό την έννοια που αποδίδουμε συνήθως στον όρο αυτό. Για το Βιντάλ, αγάπη σήμαινε να μπορεί κανείς να πειράζει. Για τον συγγραφέα αυτών των γραμμών, που κληρονόμησε σε κάποιο βαθμό από το χαρακτηριστικό, δεν είναι έλλειψη σεβασμού να παραμένει κανείς πειραχτήρι και σκωπτικός στην αγάπη».
Η αφήγηση του οδοιπορικού του Βιντάλ Ναχούμ, μέλους της εβραϊκής κοινότητας της πολυεθνικής πολυπολιτισμικής θεσσαλονίκης, μετανάστη στη Γαλλία, έδωσε στο γιο του, διάσημο κοινωνιολόγο και φιλόσοφο Εντγκάρ Μορέν (ψευδώνυμο του Εντγκάρ Ναχούμ), τη λαβή για μία ανακατασκευή του μωσαϊκού των Βαλκανίων, με τον εντοπισμό των τομών, που υπέστησαν οι παραδοσιακές δομές στο νέο περιβάλλον του έθνους-κράτους. Ήταν επίσης η ευκαιρία για μία εξιστόρηση των πολιτιστικών εξελίξεων, των οποίων υπήρξε μάρτυς ο ήρωας του βιβλίου, με αναφορά σε διατηρήσεις και αλλαγές στις ταυτότητες των ανθρώπων κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνος.
Η καταγραφή γεγονότων για τις κοινωνίες της οθωμανικής -κατόπιν ελληνικής- θεσσαλονίκης και του Παρισιού, η ανάλυση και ερμηνεία αυτών, φέρουν την ιδιότυπη προσωπική σφραγίδα του συγγραφέα. Ο στοχασμός του Εντγκάρ Μορέν, ενταγμένος στο πλαίσιο της μάχης των ιδεών στη μεταπολεμική Γαλλία, αξίζει προσοχής για τη συνεισφορά στο διάλογο υπέρ της προόδου.

Α. Πολ.

Συγγραφέας: Βασίλης Φιοραβάντες / Έκδοση: ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ / ISBN 9789604583225 / Σελίδες: 408 / Τιμή: 26E

Το έργο αυτό μελετά σε βάθος τη ζωή και το έργο τριών μεγάλων καλλιτεχνών της πρωτοπορίας, του Στέρη, του Σκλάβου και του Τζιακομμέτι, με κοινή αναφορά στο Παρίσι του μοντερνισμού, της κριτικής και της ριζοσπαστικής απελευθερωτικής κοινωνικής, αισθητικής και καλλιτεχνικής δράσης.
Μέσω της πορείας τους, μελετούν ταυτόχρονα τις κοινωνικές, ιδεολογικές και πολιτισμικές συνθήκες της εποχής μέσα στην οποία έζησαν και εργάστηκαν. Αποτελεί μία συστηματική μελέτη της ιστορίας της μοντέρνας τέχνης, των δεδομένων και των αλληλεπιδράσεων της θεματικής και της πρακτικής των τριών αυτών καλλιτεχνών με την τέχνη της εποχής τους.
Συζητούνται και διερευνούνται όλα τα μεγάλα θέματα που ανέδειξε άμεσα ή έμμεσα η σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία. Ανάμεσα σε αυτά, η τραγικότητα της ύπαρξης μέσα σε μια αλλοτριωμένη κοινωνία και η κυρίαρχη κρίση του λόγου με την οποία συνδέθηκε στενά η έννοια της «Προόδου», κατά κανόνα προκαλώντας την.
Ταυτόχρονα, μέσω αυτών, αναδύεται ένα κρίσιμο όσο και καθοριστικό θέμα που προέκυψε στη πορεία της ιστορίας, αλλά που οι ρίζες του έχουν μεγάλο ιστορικό βάθος. Πρόκειται για την παγκοσμιοποίηση στη οποία, ως «ολότητα», στόχευε συστηματικά η μοντέρνα τέχνη ως απάντηση στην αποσπασματικότητα την οποία δημιούργησε το σύστημα.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο συγγραφέας στην εισαγωγή του βιβλίου: «Το νέο μεγάλο κεφάλαιο το οποίο πρέπει να γράψει η κοινωνική θεωρία και η αισθητική είναι η “μοντέρνα τέχνη και παγκοσμιοποίηση” με τις αντιφάσεις, τις αντινομίες της και ιδίως με την κρίση της, την οποία ζούμε τώρα και τις κρίσεις που αναπόφευκτα θα τη διαδεχτούν».

Α. Πολ.

Μετάφραση: Μαρία Κυριάκη, Νεκτάριος-Γεώργιος Κωνσταντινίδης, Δημήτρης Οικονομίδης, Μαρία Χατζηεμμανουήλ, Δημήτρης Ψαρράς.

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ από τις εκδόσεις «ΑΠΑΡΣΙΣ» (Μυκηνών 9, Κεραμεικός-ΑΘΗΝΑ, τηλ: 210-3455.226) ο Β’ Τόμος θεατρικών έργων του Copi και με τίτλο «Copi», ο οποίος περιλαμβάνει τέσσερα (4) θεατρικά έργα του γνωστού Αργεντινού θεατρικού συγγραφέα: «Ο ομοφιλόφυλος ή η δυσκολία του να εκφραστείς», «Η σκιά του Βανσεσλάο», «Cachafaz», «Το Ψυγείο», σε μετάφραση Μαρίας Κυριάκη, Νεκτάριου-Γεώργιου Κωνσταντινίδη, Δημήτρη Οικονομίδη, Μαρίας Χατζηεμμανουήλ, Δημήτρη Ψαρρά.

Υπενθυμίζεται ότι ο Α’ Τόμος θεατρικών έργων του COPI κυκλοφόρησε από τις ίδιες εκδόσεις το 2010, περιλαμβάνοντας επίσης 4 έργα του («Εύα Περόν», «Η Πυραμίδα!», «Οι τέσσερις Δίδυμες», «Λορέττα Στρονγκ» σε μετάφραση Νεκτάριου-Γεώργιου Κωνσταντινίδη). 

Ένα θέατρο που ενοχλεί
Ένα θέατρο που ενοχλεί, απωθεί, ξεσηκώνει, αγανακτεί, χαστουκίζοντας τον καθωσπρεπισμό, την υποκρισία και την αποστεωμένη ηθική.  Εκφράζεται μ’ ένα τελείως προσωπικό ύφος, που παραπέμπει στο σουρεαλισμό, το θέατρο του παραλόγου και την αισθητική των κόμικς. 
Καυστική σάτιρα, μαύρο χιούμορ και απίθανες ίντριγκες κάτω από την επιφάνεια ενός βίαιου κυνισμού κρύβουν μια ιδιόρρυθμη λυρική μελαγχολία: ο Copi γράφει ένα θέατρο εξωστρεφές που στηρίζεται στη δράση και στο διάλογο, ένα θέατρο ακραίο και περιθωριακό που δύσκολα ταξινομείται καθώς αγγίζει συχνά τα όρια του μη-θεάτρου.
Στον αναρχικό θεατρικό του μικρόκοσμο, οι ήρωές του -θραύσματα χαρακτήρων κόμικς- κατακτούν την τραγικότητα μέσα από τη συνεχή εναλλαγή μυθοποίησης και απομυθοποίησης των προσωπικών τους στιγμών…που δεν είναι άλλες από τις δικές μας. 

Ο Κοπί σαν δραματουργός εκφράζεται κυρίως μέσα από τις αντιφάσεις του και τις εμμονές του. Αβίαστη, η ποίηση, στα έργα του, πηγάζει πάντα από τον ανελέητο σαρκασμό κι η βαθιά ευαισθησία του εκπορεύεται από την πιο τρομακτική ασέλγεια, αυτήν της σαρωτικής αναλγησίας. Ολομόναχος πορεύτηκε σε λεωφόρους πολυσύχναστες και ανεξιχνίαστος παραμένει στις βαθύτερες εκφάνσεις του, όσο άμεσα κι αν μιλάει. Ο κόσμος του, κόσμος σκληρότητας κι απώλειας, μπορεί να σαγηνεύσει τις συγγενικές μ’ αυτόν ψυχές αλλά δεν μπορεί να χωρέσει σε έτοιμες φράσεις και εικόνες. Ο λόγος του παραμένει ένας κοφτερός φαλλός-μαχαίρι που για να αποκαλύψει πρέπει να ξεσκίσει και για να επουλώσει πρέπει πρώτα να νεκρώσει.  ….  Εκείνοι που τον αγαπούν θα είναι μάλλον όσοι δεν προσπάθησαν να τον αναλύσουν. Κι αν προσπάθησαν, αναγνώρισαν εγκαίρως την αδυναμία τους... Γιατί, όπως θα αντιληφθείτε κι απ’ τα έργα του, ενώ ο μελετητής αναλώνεται σε άσκοπες κανιβαλικές τελετουργίες έξω από τα τείχη της ψυχής του, ο νυχτοβάτης-ονειροπόλος μπορεί, χωρίς να βάψει τα χέρια του με το αίμα του, να εισχωρήσει αθώρητος στα παρανοϊκά τοπία του αόρατου κόσμου του για να ψυχεγερθεί, να αναπαυτεί ή και να διασκεδάσει.

Ο Copi στην ελληνική σκηνή
Το όνομα του Copi πρωτοακούστηκε στην ελληνική σκηνή σ’ ένα σύντομο στιγμιότυπο, μέρος μιας παράστασης αποτελούμενης από δραματοποιημένα κόμικς, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, στον «Τεχνοχώρο», από την ομάδα «Θέαμα».
Το πρώτο, όμως έργο που ανέβηκε στην Ελλάδα, ήταν το «Μια Ανώφελη Επίσκεψη» σε μετάφραση και σκηνοθεσία Μόνας Κιτσοπούλου στο «Στούντιο Παράθλαση» στη Θεσσαλονίκη το 1992. Η παράσταση, με κάποιες αλλαγές στη διανομή, ανεβαίνει για περιορισμένο χρονικό διάστημα το 2007, είκοσι χρόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα. Η μετάφραση τυπώθηκε από τη σειρά «Θέατρο» των εκδόσεων «Ιώδιο».
Μια διασκευή του έργου «La Tour de la défense», με τον ελληνικό τίτλο «Σκρατς» προτείνει στο θέατρο «Αποθήκη» ο Αλέξανδρος Λιακόπουλος, σε σκηνοθεσία Βασίλη Αναστασίου, το 1992. Μια διαφορετική προσέγγιση της διασκευής και με κάποιες αλλαγές στη διανομή ανεβαίνει στο «Θέατρο Όρβο», ένα χρόνο αργότερα, ενώ μια τρίτη εκδοχή πραγματοποιείται το 1997 στο θέατρο «Ελυζέ» και στη συνέχεια στο θέατρο «Βίλκα», στη Θεσσαλονίκη.
Το 2007, στο θέατρο «Πορεία», ο θίασος «Ακροβάτες του Ονείρου» ανέβασε «Το Ψυγείο» σε μετάφραση Δημήτρη Οικονομίδη και σκηνοθεσία Esther Andre Gonnzalez. Το 2009, για πολύ σύντομο διάστημα, η ίδια παράσταση επαναλήφθηκε στο «Studio Μαυρομιχάλη».
Στον περιοδικό τύπο αλλά κυρίως στο διαδίκτυο διατίθεται υλικό γύρω από το έργο του συγγραφέα.  Για ένα ολοκληρωμένο αφιέρωμα στις ελληνικές παραστάσεις με συνεντεύξεις των συντελεστών και παρουσίαση, μπορεί κανείς να ανατρέξει στο τεύχος 19 (Νοέμ-Δεκ.2007) του θεατρικού περιοδικού «Φουαγιέ». 

Ο μυστηριώδης κύριος Copi
Πολυσχιδής και αμφιλεγόμενος καλλιτέχνης, ο Copi, ψευδώνυμο του Raul Damonte Botana, γεννήθηκε στο Buenos Aires το 1939 και πέθανε στο Παρίσι, όπου έμεινε και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, το 1987.  Στα ισπανικά «copi» είναι το υποκοριστικό του «copo de nieve» που θα πει «νιφάδα χιονιού».
Στην Ελλάδα, το όνομα του Copi εμφανίζεται κυρίως στα μεταφρασμένα κόμικς που δημοσίευαν τα περιοδικά των εκδόσεων Βαβέλ και Παρά Πέντε, ενώ παραμένει σχεδόν άγνωστος ως θεατρικός συγγραφέας. Από το 1961 που εγκαταστάθηκε στο Παρίσι γίνεται διάσημος σε όλο τον κόσμο ως δημιουργός κόμικς και ιδιαίτερα μέσα από τις ιστορίες της «Καθιστής Γυναίκας» («La Femme Assise») που δημοσιεύονταν στο περιοδικό Le Nouvel Observateur.
Με το θέατρο καταπιάνεται πρώτα ως ηθοποιός και στη συνέχεια ως θεατρικός συγγραφέας. Αλησμόνητες θα μείνουν οι ερμηνείες του στις «Δούλες» του Ζενέ και στους μονολόγους που έγραψε ο ίδιος «Loretta Strong» και «Le Frigo».
Παραστάσεις των έργων του Copi ανεβαίνουν με επιτυχία σε πολλές χώρες. Το 2001, η Comédie Française (Εθνικό Θέατρο της Γαλλίας) ανέβασε το τελευταίο έργο του «Μια ανώφελη επίσκεψη» σε σκηνοθεσία Lukas Hemleb. Το 2006, το Φεστιβάλ της Αβινιόν και το Théâtre des Lucioles διοργάνωσαν ένα εκτενές αφιέρωμα πέντε έργων του, σε σκηνοθεσία Marcial Di Fonzo Bo.

Σκηνοθεσία: McG, Σενάριο: Timothy Dowling, Simon Kinberg, Μουσική: Christophe Beck, Φωτογραφία: Russell Carpenter, Πρωταγωνιστούν: Reese Witherspoon, Tom Hardy, Chris Pine, Διάρκεια: 98', Διανομή: Odeon

Είναι νέοι, ωραίοι, πετυχημένοι στη δουλειά τους, αλλά...μόνοι. Ο πρώτος χωρισμένος με παιδί, ο δεύτερος εργένης με ένα υπέροχο σπίτι και πανάκριβο αυτοκίνητο. Η τρίτη όμορφη, κοινωνική, αλλά εξίσου μόνη. Αποφασίζουν λοιπόν να βάλουν τέλος στη μοναξιά τους κάνοντας μια βόλτα σε έναν ιστότοπο γνωριμιών. Και η μοίρα ή μάλλον τα τερτίπια του σεναριογράφου αποφασίζουν να τους γνωρίσουν. Όπερ και πραγματοποιείται. Οι δύο φίλοι, οι οποίοι τυγχάνουν και πράκτορες της CIA, ερωτεύονται την ίδια κοπέλα, η κοπέλα δεν ξέρει ποιον να πρωτοδιαλέξει και αρχίζει ένας απίστευτος αγώνας ποιος-θα-κερδίσει-το-κορίτσι. Στη διάθεσή τους τίθενται πράκτορες, υπερσύγχρονα συστήματα παρακολούθησης και ομολογουμένως πολύ κέφι.

Μια διασκεδαστική ταινία η οποία δεν ζητά να γίνει ούτε πάει να υποδυθεί κάτι που δεν είναι. Είναι μια αρκετά συμπαθητική αισθηματική περιπέτεια που βλέπεται εύκολα από όλη την οικογένεια. Το ότι Το κορίτσι κοιμάται μόνο με έναν κατά διάρκεια της ταινίας, με αυτόν που τελικά τα φτιάχνει αποτελεί εγγύηση γι' αυτό. Αρκετά συμπαθητικά εφέ, διασκεδαστικές σκηνές δράσης και γέλιο τα δυνατά σημεία της ταινίας. Γρήγοροι ρυθμοί, στο οποίο μας έχει συνηθίσει ο McG και σφιχτό μοντάζ αποτελούν τη συνταγή μιας ταινίας που βλέπεται ευχάριστα με παρέα το αναπόσπαστο ποπκορν.

Π. Μακ.