Σκηνοθεσία: Mabrouk El Mechri, Σενάριο: Scott Wiper, John Petro, Μουσική: Lucas Vidal, Φωτογραφία: Remi Adefarasin, Πρωταγωνιστούν: Henry Cavill, Veronica Echequi, Bruce Willis, Διάρκεια: 93', Διανομή:

Ο Γουίλ Σο, νεαρός χρηματιστής της Γουόλ Στριτ, φθάνει από το Σαν Φρανσίσκο στην Ισπανία για να περάσει απρόθυμα μία εβδομάδα διακοπών με την οικογένειά του. Αφού τον παραλάβει ο πατέρας του από το αεροδρόμιο, περνά ένα βράδυ δειπνώντας με τους δικούςτου. Εκεί μαθαίνει ότι ο πατέρας του εργάζεται στην αντικατασκοπία. Αποφασίζουν τη επόμενη μέρα να πάνε για ψάρεμα. ΄Οντας απασχολημένος από τα επαγγελματικά του ζητήματα, εξ αμελείας του τραυματίζεται η κοπέλα του αδερφού του στο κεφάλι και ο ίδιος κολυμπά μέχρι την πόλη για προμηθευτεί με φάρμακο. Όταν επιστρέφει στο σκάφος και μετά από μια επίσκεψή του στην αστυνομία, θα συνειδητοποιήσει ότι απήγαγαν την οικογένειά του και η τύχη της θα κριθεί μέσα στις επόμενες είκοσι τέσσερις ώρες. Παράλληλα, όταν τελικά συναντά τον πατέρα του, μαθαίνει την πραγματική του ιδιότητα και καλείται να βρει λύση σε ένα αίνιγμα με ελάχιστους συμμάχους.

Ως σινεφίλ, θεωρούμε ότι για κάποιον που ενδιαφέρεται να προσεγγίσει την έβδομη τέχνη με μια ματιά αναλυτική και διεισδυτική, μια μέτρια ταινία μπορεί να φανεί εξίσου χρήσιμη με μία εξαιρετική. Και τούτο, καθώς η ανάλυση των ελλείψεων και των αδυναμιών μια μέτριας ταινίας σε ωθούν στο να συνειδητοποιείς ποιες είναι οι συνιστώσες και οι συνθήκες αυτές που είναι αναγκαίες προκειμένου να δώσουν μια αξιόλογη ταινία.

Ξεκινάμε από αυτήν που θεωρούμε ως την κύρια αδυναμία της ταινίας που είναι το σενάριο. Ο Τσέχωφ έγραφε πως «αν στην πρώτη σκηνή μιας παράστασης κρεμαστεί κάπου ένα πιστόλι, σε κάποια επόμενη σκηνή θα πρέπει να εκπυρσοκροτήσει». Λέγοντας αυτό, αναφέρεται στην οικονομία της αφήγησης, στην παραδοχή πως το σύνολο των στοιχείων που παρουσιάζονται στο  χτίσιμο της ιστορίας οφείλουν να έχουν σημαίνοντα ρόλο, ειδάλλως δεν έχουν λόγο ύπαρξης. Στην εν λόγω ταινία, μαθαίνουμε στα πρώτα δέκα λεπτά πως η βαλίτσα του Γουίλ δεν επιβιβάστηκε στην πτήση και λίγο αργότερα, πως η εταιρεία για την οποία δουλεύει χρεοκόπησε. Στοιχεία τα οποία δεν εξυπηρετούν ουσιαστικά την ύστερη αφήγηση και παραβιάζουν την «ενότητα του μύθου», μια εκ των αρχών που εισήγαγε ο Αριστοτέλης στην Ποιητική, σύμφωνα με την οποία, «τα μέρη των πραγμάτων πρέπει να συγκροτούνται με τέτοιο τρόπο, ώστε αν μετατεθεί ή αφαιρεθεί κάποιο μέρος, να καταστρέφεται και να μετατοπίζεται το όλον». Η άλλη αρχή αφορά στη λογική συνοχή του μύθου, η οποία προτάσσει ότι ο μύθος πρέπει να αποτελείται από συμβάντα «πιθανά και δυνατά κατά το εικός και το αναγκαίο». Ως εκ τούτου, δύσκολο να δεχθεί κανείς ότι την στιγμή που έτυχε να τραυματιστεί η κοπέλα και αποφάσισε να πάει στην πόλη ο Γουίλ, συνέπεσε να απαγάγουν την υπόλοιπη οικογένεια. Παραδείγματα σαν τα παραπάνω υπάρχουν πολλά μέσα στην ταινία αλλά δεν αναφέρονται σκοπίμως για να μην αποκαλυφθεί η έκβαση της ιστορίας.

Μετά τις παραπάνω ενδείξεις για την αδυναμία του μύθου, μπορούμε να καταπιαστούμε με τις κινηματογραφικές συνιστώσες της ταινίας, μην ξεχνούμε άλλωστε ότι κινηματογράφος δεν είναι μόνον σενάριο, αλλά και εικόνα και ρυθμός σε μία σχέση διαλεκτική. Εντούτοις, αν αποδεχθούμε ότι η σκηνοθεσία είναι μια μετουσίωση της θεματολογίας, των εννοιών και της δυναμικής του μύθου σε κινηματογραφική γλώσσα, πώς από έναν σαθρό μύθο μπορεί να προκύψει ένα αισθητικά άρτιο οπτικό αποτέλεσμα; Αναμενόμενα, η απουσία οικονομίας στην οπτική απόδοση είναι παραπάνω από έντονη. Από τα  πρώτα κιόλας δευτερόλεπτα, βλέπουμε τον πρωταγωνιστή να ακολουθείται από την κάμερα σε ένα πλάνο ψευδοϋποκειμενικό (η κάμερα καδράρει την πλάτη και τους ώμους του καθώς αυτός κινείται) δίχως αυτό να εξυπηρετεί κάποιον αφηγηματικό σκοπό. Άλλο παράδειγμα: Καθώς ο Γουίλ επιστρέφει από την πόλη στην θάλασσα, ένα πανοραμικό πλάνο σαρώνει όλο τον περίγυρο της ακτής με τον Γουίλ εκτός κάδρου προτού φτάσουμε σε γκρο πλάνο του που αναζητά με απορία το αγνοούμενο σκάφος. Δεν πρόκειται απλά για μία λεπτομέρεια. Θα προσέξετε ότι στις σπουδαίες ταινίες κάθε cut, κάθε σκηνοθετική επιλογή αναφορικά με τα κάδρα και την κινησιογραφία έχουν λόγο ύπαρξης και συμπορεύονται με το ύφος του εκάστοτε σκηνοθέτη και την εν γένει ατμόσφαιρα που προτάσσεται από το σενάριο της ταινίας.

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι σε ένα οικοδόμημα με ασταθείς βάσεις, κανένα επιμέρους στοιχείο δεν μπορεί να σταθεί με αξιώσεις. Πράγματι, οι ερμηνείες είναι τουλάχιστον άνευρες, σίγουρα μη πειστικές. Σχεδόν αστείο παράδειγμα αποτελεί η στιγμή που ο Γουίλ έρχεται σε επαφή με τους κακοποιούς και αντικρίζει την στοιβαγμένη και δεμένη σ’  ένα δωμάτιο οικογένειά του. Αυτή αντιδρά απότομα και έντονα μόνο κατά τη βίαιη είσοδο και έξοδο του Γουίλ από το δωμάτιο θυμίζοντας το κοινό των τηλεοπτικών εκπομπών που χειροκροτεί σύμφωνα με τις φωτεινές ενδείξεις. Λεπτομέρειες στα όσα αναφέρθηκαν αποτελούν οι τραβηγμένες σκηνές δράσεις καθώς και η εξωπραγματική εξέλιξη του χαρακτήρα του Γουίλ: ενός απαθούς νεαρού χρηματιστή απορροφημένου στο μικρόκοσμό του ο οποίος ξαφνικά μετατρέπεται σε σκληραγωγημένο μαχητή ειδικών αποστολών.

Κλείνοντας, μπορεί να εγείρει απορίες γιατί κάποιος να μπει στη διαδικασία να γράψει τόσα πολλά για μια ταινία που κατά πάσα πιθανότητα θα έχει ξεχαστεί μετά από λίγο καιρό. Η απάντηση έχει να κάνει με την πεποίθηση του γράφοντος ότι το κακό και αδιάφορο αποτελούν το αντιδιαμετρικό σημείο του εξαιρετικού στην ίδια ακτίνα. Επομένως, αναλύοντας το πρώτο μπορείς να φτάσεις σε συμπεράσματα και διαπιστώσεις που θα σου προσέφερε και μια ανάλυση του δευτέρου.

Π. Ταγκ.